Peygamberler yurdu, sahabeler şehri, evliyâlar durağı bir şehir; ilim, irfân ve edebiyatta pek çok âlim, ârif ve edip yetiştirmiş emsâlsiz bir uygarlık merkezi; sultanların gözdesi, seyyâhların uğrağı, sanatkârların ilhâm kaynağı Diyarbakır ... Sayısız kültür ve medeniyetin hafızasını benliğinde özümserken nice milleti kucaklayıp, sayısız topluluğu da bağrına bastı. Fakat Diyarbakır'ın bağrına basarken daha da anlam kazandığı, kendini biçimlendirdiği medeniyet ise İslâm oldu. 639 yılında Hz. Ömer döneminde

Modern dönemlerde göz ardı edilen İslâm şehrinin farklılıklar şehri olma özelliği, İslâm şehir teorilerinin merkezinde yer alması gereken bir özelliktir. Burada altı çizilmesi gereken ana mesele İslâm şehrinin salt bir Müslüman şehri olmadığıdır. Diyarbakır/Amid örneğinde olduğu gibi şehir, hem Hristiyan hem de Müslüman şehridir. Etnik olarak ise hem Süryani hem Ermeni hem de Kürt ve Türk şehridir. Bir İslâm şehri olarak Diyarbakır'da bütün bu dinî ve etnik unsurların kendine ait bir şeyler bulduğu ve şehri

Diyarbakır (Amid) tarih boyunca siyasi, jeopolitik ve stratejik açıdan bölgenin önemli şehirleri arasında yer almıştır. Şam, Cezire ve Anadolu'da hâkimiyet kuran büyük devletler ve liderler bu özelliklerinden dolayı Diyarbakır gibi önemli bir şehri göz ardı edememişlerdir. Üç bölgenin kavşak noktasında yer alan şehir, ticari olarak da büyük bir merkez olarak varlığını sürdürmüştür. Şehrin, geniş bir hinterlandın siyasi ve ekonomik merkezi olması, günümüze kadar ayakta kalan güçlü surlarla çevrilmesini zorun

İnsanoğlunun barınma amaçlı mekân inşa etmesi başta fizyolojik temelli bir eğilim olsa da, zamanla mekâna farklı kazanımlar katarak, mekânı barınma ihtiyacının dışına taşan çok yönlü bir yapıya dönüştürmüştür. Bu dönüşüm sonucunda çok geniş mekânlar olarak kabul edebileceğimiz şehirler ortaya çıkmıştır. Öte yandan, toplumların kendilerini bir mekân üzerinden var edip gerçekleştirdikleri düşünülecek olduğunda, insanlığın kendi arasındaki mücadelelerinin büyük bir kısmının bir mekâna egemen olma mücadelesi ol